กระทรวงพาณิชย์พม่า ประกาศห้ามธุรกิจเครือข่าย MLM

ธุรกิจเครือข่าย (Network Marketing) อีกความหมายหนึ่งก็คือ ธุรกิจขายตรงหรือการตลาดขายตรง (Direct Sale Marketing) ซึ่งแบ่งออกเป็นการตลาดขายตรงแบบชั้นเดียว (Single Marketing) และการตลาดขายตรงแบบหลายชั้น (Multi-level Marketing) และธุรกิจเครือข่ายหรือธุรกิจขายตรง ที่กล่าวถึงกันในขณะนี้ จึงหมายถึงธุรกิจเครือข่ายแบบหลายชั้นหรือเรียกสั้น ๆ ว่าธุรกิจเครือข่าย MLM ซึ่งเป็นรูปแบบทางการตลาดช่องทางหนึ่ง ที่ต้องการนำสินค้าจากผู้ผลิตสู่ผู้บริโภค ช่องทางที่ว่านี้ใช้บุคคลเป็นคนโฆษณาสินค้า บอกเล่าเรื่องราวของสินค้า นำเสนอสินค้า รวมทั้งชักชวนคนมาทำธุรกิจได้ด้วย มองภาพง่ายๆ ได้ดังนี้ ธุรกิจเครือข่ายแบบหลายชั้นหรือเรียกสั้นๆ ว่าธุรกิจเครือข่าย MLM เป็นรูปแบบทางการตลาดโดยผู้ผลิตมีทั้งเจ้าของธุรกิจเครือข่ายผลิตเองหรือนำสินค้ามาจากผู้ผลิตสินค้ารายอื่นเข้ามาจำหน่าย ผู้จำหน่ายหรือตัวแทนธุรกิจเป็นบุคคลทั่วไปที่สนใจจะมาร่วมธุรกิจ ซึ่งทำหน้าที่จำหน่ายสินค้าหรือชวนคนเข้ามาร่วมธุรกิจ ยิ่งจำหน่ายสินค้าหรือสามารถชวนคนเข้ามาร่วมธุรกิจได้มากเท่าไหร่ การจ่ายผลตอบแทนก็จะได้มากตามลำดับ ส่วนผู้บริโภคคือปลายทางสุดท้ายที่ใช้สินค้าซึ่งรวมถึงผู้จำหน่ายเอง ด้วยหลักการของธุรกิจเครือข่ายดังที่กล่าวมา จึงทำให้มีผู้สนใจเข้ามาร่วมธุรกิจเครือข่ายจำนวนมาก เพราะเปิดโอกาสให้คนที่มีทุนน้อย ไม่มีประสบการณ์ด้านธุรกิจ ก็สามารถเป็นเจ้าของธุรกิจที่สร้างรายได้มาก เพียงเริ่มต้นจากการใช้สินค้าและเมื่อเกิดความพึงพอใจในตัวสินค้าที่ใช้ ก็ทำการแนะนำบอกต่อให้ผู้อื่นรู้จักได้ใช้สินค้านั้นเหมือนกับตน เป็นการโฆษณาแบบปากต่อปาก เมื่อมีการซื้อสินค้าใช้ตามคำบอกเล่าจากผู้แนะนำ ก็จะทำให้เกิดการเคลื่อนย้ายสินค้าจากผู้ผลิตไปสู่ผู้บริโภคโดยตรง โดยไม่ต้องผ่านการโฆษณาและพ่อค้าคนกลาง เหมือนกับการตลาดทั่วไป เมื่อเกิดการเคลื่อนย้ายสินค้าจากผู้ผลิตไปสู่ผู้บริโภคโดยตรง ทำให้บริษัทเจ้าของสินค้าสามารถประหยัดงบประมาณที่เป็นค่าโฆษณาและส่วนผลกำไรของพ่อค้าคนกลาง บริษัทจะนำเงินส่วนนี้มาจัดสรรให้กับผู้บริโภคที่ใช้สินค้าทำการบอกต่อผู้อื่นเป็นลำดับชั้นตามส่วนที่บริษัทกำหนด ซึ่งจะเห็นได้ว่าในระบบการตลาดแบบเครือข่ายนี้ จะทำให้ผู้บริโภคสามารถมีส่วนแบ่งของรายได้ของมูลค่าสินค้า จากระบบการกระจายสินค้าสู่ผู้บริโภค นอกเหนือจากการที่จะต้องเป็นผู้จ่ายเงินซื้อสินค้าเพียงอย่างเดียวเหมือนในระบบธุรกิจทั่วไป

วันที่ 18 กันยายน 2018 กระทรวงพาณิชย์ของพม่า ออกคำสั่งห้ามทำการตลาดขายตรงแบบหลายชั้น (Multi-level Marketing : MLM) บทลงโทษสำหรับผู้ฝ่าฝืนไม่ปฏิบัติตามมีโทษจำคุก 6 เดือน – 3 ปี และ/หรือปรับ 500,000 จั๊ต กรณีผู้ที่เคยทำการตลาดขายตรงแบบหลายชั้น (Multi-level Marketing : MLM) มาก่อนสามารถเปลี่ยนเป็นการตลาดระบบธุรกิจทั่วไปได้ แต่สินค้าจะต้องจดทะเบียน และต่ออายุ เครื่องหมายการค้า เครื่องหมายบริการ หรือ อย. (FDA)